Artykuły i wycinki prasowe   Powróć do listy

Spisy ludności w Polsce

Szanowny Panie.

     W odpowiedzi na Pana list, przekazany nam przez Biuro Spisowe, uprzejmie informuję, że pierwszy spis ludności odbył się w 1789 r. Nie objął on całej populacji, bowiem nie była spisywana wówczas szlachta i duchowieństwo. Wyniki tego spisu, wyłącznie w postaci zestawień zbiorczych, opublikował Stanisław Konferowicz w pracy pt. "Fryderyk Józef Moszyński, statystyk doby Sejmu Czteroletniego" (Warszawa 1961). Z pracy tej nie wynika, by w polskich archiwach zachowały się jakiekolwiek formularze indywidualne z tego spisu.

     Kolejny spis ludności na ziemiach polskich odbył się w Księstwie Warszawskim w 1808 i 1810 roku. Wyniki tego spisu, również wyłącznie w postaci zestawień zbiorczych, opublikował Henryk Grossman w "Kwartalniku Statystycznym" (tom 2, rok 1925). Indywidualne formularze z tego spisu nie zachowały się. Na terenie Królestwa Polskiego odbył się przed I wojną światową spis ludności w 1897 r. Indywidualne formularze z tego spisu nie zachowały się. Jego wyniki ogłoszono w tomach dla poszczególnych guberni Królestwa Polskiego.

     Na terenie Galicji spisy ludności odbywały się w latach: 1857, 1870, 1880, 1890, 1900 i 1910. Szczegółowe informacje, dotyczące wyników tych spisów, przedstawił Krzysztof Zamorski w pracy "Ludność Galicji w latach 1857-1910" wydanej w serii "Informator statystyczny do dziejów społeczno-gospodarczych Galicji", Kraków - Warszawa 1989. W pracy tej brak informacji, gdzie zachowały się indywidualne formularze.

     Na terenie zaboru pruskiego spisy ludności odbywały się od 1871 r. co pięć lat. Wyniki spisów z lat 1871, 1885, 1895, 1905 i 1910 opublikowano w tzw. wykazach gmin (Gemeindelexikon). Zawierały one informacje o liczbie ludności (z podziałem wg płci) i wyznaniu oraz, dla lat 1905 i 1910, dane o języku ojczystym. Mniej szczegółowe informacje o wynikach spisów ludności od 1880 r. publikowano również w wydawnictwie pod nazwą "Statistik des Deutschen Reichs". Niestety, nie wiemy, czy zachowały się i gdzie, formularze jednostkowe z tych spisów.

     Czytelnia Centralnej Biblioteki Statystycznej jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30-18.45 i w soboty 8.30-15.00.
Katalog Biblioteki dostępny jest na stronach internetowych Głównego Urzędu Statystycznego www.stat.gov.pl.
Archiwum GUS jest czynne od poniedziałku do piątku od 8.30 do 15.30.

     Jednocześnie informujemy, że w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych jest czynne informatorium (poniedziałek-piątek 8.30-19.30), w którym znajdują się inwentarze zbiorów archiwalnych przechowywanych w archiwach państwowych. Informacje na ten temat może Pani również uzyskać na stronie internetowej www.archiwa.gov.pl , gdzie został umieszczony m.in. System Ewidencji Zasobu Archiwalnego "SEZAM", w którym można znaleźć informacje na temat akt przechowywanych w archiwach państwowych.

Naczelnik Wydziału Archiwalnego
Głównego Urzędu Statystycznego
mgr Jan Berger